co to jest cbdc: Cyfrowy pieniądz banku centralnego

Wykorzystując nowe technologie, banki centralne mogą zapewnić nowe rozwiązania wielu „starych” wyzwań operacyjnych i kwestii politycznych. Scentralizowanie waluty cyfrowej nie jest jednak pozbawione wad. Waluty cyfrowe są szczególnie podatne na cyberprzestępczość, a skuteczne uregulowanie tej nowej technologii może wymagać ogromnych wysiłków administracyjnych, finansowych i prawnych.

Jamajka jest najnowszym krajem, który wprowadził swoje CBDC, JAM-DEX. Jednak inny jest podstawowy dylemat banków centralnych, z jakim zmagają się w kontekście różnego rodzaju CBDC oraz podjęcia decyzji, czy i jakie wprowadzić u siebie CBDC. Zagrożeń jest wiele, ale i korzyści z podjęcia takiej decyzji nie brakuje. Twoje dane osobowe będą przetwarzane do czasu wycofania zgody.

Jakie są zalety i wady CBDC?

Wymagają one, aby płatność była rozliczana wyłącznie pod warunkiem dostarczenia innej płatności lub dostarczenia składnika aktywów. Waluta cyfrowa albo pieniądz cyfrowy banku centralnego musi sprostać wielu kryteriom. Powinien odpowiadać potrzebom społeczno-gospodarczym, być atrakcyjny dla konsumenta, a jednocześnie gwarantować stabilność systemu bankowego i systemów płatniczych. Z pewnością, ale przy równoległym wprowadzeniu przejrzystych ram prawnych dla CBDC. Projekty nad wprowadzeniem cyfrowego pieniądza emitowanego przez bank centralny prowadzone są w wielu krajach. E-Yuan już został udostępniony milionom obywateli, którzy testują nową formę pieniądza.

Długoletnie przyzwolenie na ekspansję monetarną, symbolizowaną przez zerowe stopy procentowe, całkowicie zaburzyło naturalne procesy na rynku finansowym. Pieniądz generowany jest w gigantycznych ilościach, bez związku z produktywnością światowej gospodarki. Owocuje to narastającą inflacją, wzmacnianą dodatkowo przez ograniczenia spowodowane globalną pandemią. W Europie Eurosystem – w skład którego wchodzi Europejski Bank Centralny i krajowe banki centralne w strefie euro – aktywnie pracuje nad emisją CBDC. Cyfrowe euro byłoby dostępne do użytku przez osoby prywatne i firmy w postaci detalicznego CBDC. Tak więc w przeciwieństwie do bitcoina, ethereum i innych tokenów cyfrowych, CBDC nie ma służyć jako środek do spekulacji finansowych.

• Niezadowolenie użytkowników było tak duże, że wersja portfela na system Android została wycofana.
• Nie istnieje jeden, zawsze sprawdzający się, uniwersalny model emisji CBDC.
• Transgraniczne ustalenia dotyczące CBDC to nowe terytorium i bardziej skomplikowane niż ich krajowe odpowiedniki.
• Detaliczna CBDC jest zbliżona do cyfrowej formy gotówki, której dostarczanie jest podstawowym obowiązkiem banków centralnych.

Jest to nowe narzędzie polityki pieniężnej, mogące zmniejszyć wagę tracących na znaczeniu, starych instrumentów, np. Jednak prezes pisze również, że „NBP z rozwagą podchodzi do możliwości wprowadzenia cyfrowego złotego i obecnie, nie widząc przekonującego uzasadnienia, nie decyduje się na jego emisję. Aktualne stanowisko NBP w kwestii emisji cyfrowego złotego może ulec modyfikacji, o ile zaistnieją czynniki (krajowe lub międzynarodowe) uzasadniające taką zmianę”. Także Unia Europejska proponuje ramy prawne dla planowanego wprowadzenia cyfrowego euro. Według Central Bank Digital Currency Tracker firmy Atlantic Council, konkretne plany uruchomienia CBDC odnotowano również między innymi w Kanadzie, Brazylii i Stanach Zjednoczonych.

CBDC. Co to?

Mogą one obejmować aktywa cyfrowe lub płatności transgraniczne. Hurtowe CBDC i rezerwy banku centralnego działają w bardzo podobny sposób. Rozrachunek odbywa się poprzez obciążenie rachunku banku, który posiada zobowiązania wobec reszty systemu oraz uznanie rachunku banku, który posiada wierzytelności. Dodatkową korzyścią z rozrachunku w hurtowych CBDC jest umożliwienie nowych form warunkowości płatności.

Potencjalne wprowadzenie CBDC w skali świata może być jednym z najważniejszych wydarzeń pierwszej połowy XXI wieku. Niesie ono za sobą zarówno możliwość przyspieszenia rozwoju i uporządkowania polityki monetarnej, jak i niebezpieczeństwa dla tradycyjnych swobód i wolności obywatelskich. W ręce banków centralnych zostałaby oddana ogromna władza, która mogłaby wpłynąć na życie każdego obywatela. To niewielkie państwo jako pierwsze na świecie wprowadziło funkcjonalne CBDC o nazwie Sand Dollar w październiku 2020 r. Wszyscy mieszkańcy wysp uzyskali dostęp do cyfrowej waluty poprzez aplikację mobilną lub kartę płatniczą, mogą także nadal swobodnie używać gotówki. UE prowadzi intensywne prace nad wprowadzeniem CBDC.

W 2023 roku ponad 20 krajów podejmie znaczące kroki w kierunku przeprowadzenia pilotażu CBDC. Australia, Tajlandia, Brazylia, Indie, Korea Południowa i Rosja zamierzają kontynuować lub rozpocząć testy pilotażowe w 2023 roku. Prawdopodobnie również EBC rozpocznie pilotaż w przyszłym roku. Co więcej w porównaniu do kryptowalut, CBDC mogą być szerzej akceptowane przez ogół społeczeństwa, ponieważ podlegają regulacjom prawnym i rządowym. Nie będą one preferowaną metodą tych, którzy chcą uniknąć wykrycia przez władze.

Które kraje pracują nad CBDC?

– Możliwych powodów wprowadzania CBDC jest wiele i moim zdaniem nie ma globalnego rozwiązania „jednego rozmiaru dla wszystkich”. Bardzo dużo zależy od konkretnych okoliczności w różnych krajach. Pozwolę sobie wskazać trzy motywy dla strefy euro – mówi Burkhard Balz, członek zarządu Bundesbanku. Udział banków centralnych, które prawdopodobnie wyemitują hurtowe CBDC (do rozrachunków międzybankowych) w krótkim okresie, wzrósł ponaddwukrotnie w porównaniu z rokiem poprzednim. Według danych Atlantic Council najwcześniejszą cyfrową wersją waluty fiducjarnej emitowaną przez bank centralny jest bahamski sand dolar, który został wprowadzony w 2019 r. Zalety CBDC obejmują większą efektywność płatności, niższe koszty transakcji, lepszą ochronę przed fałszerstwem oraz możliwość lepszego śledzenia i kontroli przepływu pieniędzy.

W związku z powyższym zakup CBDC będzie możliwy najprawdopodobniej u emitenta cyfrowej waluty lub we wskazanych przez niego miejscach. Za każdym razem, gdy korzystasz z mobilnej aplikacji płatniczej, karty kredytowej lub innego rodzaju cyfrowego pieniądza, istnieje ryzyko, że instytucja finansowa zapewniająca infrastrukturę może upaść. Poleganie na banku centralnym zamiast na instytucji finansowej wyeliminowałoby pośrednika i zmniejszyłoby ryzyko bankructwa dostawcy usług finansowych. W przeszłości, rządy (np. w Rosji i Argentynie) również nie wywiązywały się ze swoich zobowiązań.

• Jedna czwarta banków centralnych twierdzi, że nie ma wymaganej podstawy prawnej do emisji CBDC, a około 40 proc.
• Wskutek wprowadzenia pieniądza cyfrowego bank centralny umożliwi prostsze rozliczenia.
• Długoletnie przyzwolenie na ekspansję monetarną, symbolizowaną przez zerowe stopy procentowe, całkowicie zaburzyło naturalne procesy na rynku finansowym.
• Może się wydawać, że w krajach demokratycznych nie jest możliwe wykorzystanie CBDC dla ograniczania możliwości wyboru i nadzoru nad obywatelami.

Ich zdaniem mógłby to być dla niego mocny impuls do dalszego rozwoju i budowania oszczędności. – Jeśli są szeroko stosowane do płatności, kryptoaktywa, w tym monety typu stablecoin, mogą stanowić zagrożenie dla stabilności finansowej – czytamy w raporcie BIS. W grudniu 2022 roku wszystkie gospodarki G7 przeszły na etap rozwoju CBDC. Eksperyment z hurtowym CBDC FEDu, Projekt Cedar, przesunął Stany Zjednoczone z etapu badań na etap rozwoju.

Wyniki spółek pozostają silne, ale to może zmienić się w ostatnim kwartale tego roku – przewiduje Wojciech Dębski, zarządzający, Rockbridge TFI. Zapewnia, że uważa ją za atrakcyjną i zachowa około 10-proc. Grupa miała w II kwartale 8,5 mln zł zysku netto wobec prawie 10 mln zł straty przed rokiem. Portfele obligacji skarbowych i korporacyjnych o zmiennym oprocentowaniu wypracowują w tym roku stopy zwrotu najlepsze od lat.

Negatywnie wypowiadał się na temat cyfrowych walut banków centralnych, od tego czasu kilkakrotnie negując potrzebę wprowadzania cyfrowego złotego. Ostatni raport, pochodzący z 2021 r., zostawia niewielką furtkę. Respondentów wskazało, że prawdopodobnie wyemitują detaliczne CBDC „w najbliższym czasie”. Ankietowanych banków twierdzi, że pojawienie się stablecoinów i innych kryptowalut przyspieszyło ich prace.

CBDC ma być walutą wirtualną, jednak w pełni użyteczną. Użytkownicy będą też mogli przechować w niej kapitał. Wskutek wprowadzenia pieniądza cyfrowego bank centralny umożliwi prostsze rozliczenia. Niemniej należy podkreślić, że CBDC nie ma zastąpić tradycyjnego pieniądza, lecz być jego uzupełnieniem. Likwidacja waluty fiducjarnej utrudniłaby stworzenie zabezpieczenia dla pieniądza cyfrowego. Ze względu na wirtualność CBDC oraz istnienie w sieci blockchain, często pieniądz banku centralnego bywa mylony z kryptowalutą.

Czy CBDC może pomóc w walce z praniem brudnych pieniędzy i finansowaniem terroryzmu?

W naszym kraju NBP skupia się na monitorowaniu rozwoju CBDC, nie podejmując na razie większych prac badawczych. Światowe banki centralne intensyfikują wysiłki w celu przygotowania gruntu pod cyfrowe waluty banków centralnych (CBDC) w postaci cyfrowej gotówki (detaliczna) lub tokenizowanych rezerw (hurtowa). BIS Innovation Hub pomaga bankom centralnym w ich podróży do CBDC. Centrum Innowacji przeprowadziło 12 projektów CBDC, które obejmują handel detaliczny i hurtowy, zarówno w kontekście krajowym, jak i transgranicznym.

Główną zaletą systemów wymiany wartości opartych na blockchainie lub technologii DLT jest fakt, że potrafią one być szybsze oraz tańsze od aktualnie używanych (np. SWIFT). Nawet przelewy do innych państw mogą być rozliczane w trakcie weekendu w ciągu kilku sekund. I przy tym kosztują niewiele w porównaniu do systemu tradycyjnego. Wprowadzenie CBDC usprawni zatem płatności transgraniczne. Nada także emitentowi kontrolę nad tą formą pieniądza.

W jaki sposób CBDC wpływa na bankowość tradycyjną?

Co innego CBDC, w tym przypadku pełny nadzór nad walutą sprawuje bank centralny danego kraju. Emisja CBDC wymaga ram prawnych, które dają do tego uprawnienia. W porównaniu z rokiem ubiegłym udział banków centralnych posiadających takie uprawnienia wzrósł nieznacznie do 27 proc.

CBDC może być wprowadzony jako waluta cyfrowa, która będzie traktowana jako prawny środek płatniczy, powszechnie dostępny i pełniący funkcję uzupełnienia względem istniejących banknotów i monet. W innym modelu może on być pieniądzem cyfrowym prowadzącym do zwiększenia efektywności czasowo-kosztowej bezgotówkowych instrumentów płatniczych. W innym przypadku CBDC może być wykorzystywany jako potencjalne narzędzie służące do realizacji polityki przez bank centralny. Kryptowaluty zyskały w ostatnich latach sporą popularność. Budzi to niepokój sektora tradycyjnych usług bankowych. Warto również pamiętać o tym, że zdecentralizowane kryptowaluty niosą za sobą realne zagrożenie w postaci oszustw i kradzieży.

Banki centralne są odpowiedzialne za emisję, dystrybucję i kontrolę CBDC. Ten nowy rodzaj waluty jest wciąż na wczesnym etapie rozwoju. Większość krajów dopiero zaczyna badać ten koncept, jak na przykład amerykańska forma cyfrowego dolara. Kilka ambitnych krajów, w tym Chiny i Korea Południowa, zakończyły już prace badawcze i testują tę technologię.